Thursday, February 28, 2008

“HABERAN FETO NIA DIREITU LIU HUSI POLITIKA LEGISLASAUN”

Loron 3 Novembru, Timor Leste komemora hanesan loron ida importante ba feto maluk sira. Iha loron ida nee feto ida naran Maria, nia ema husi rai Tapo ho aten brani tiru malu hasoru imigu no mate iha linha de fogo antes loron invasaun 7 Dezembru 1975. Nia hanesan primeira figura exemplar hodi fo’an ba funu libertasaun nasional. Hafoin ukun an, Parlementu Nasional ofisialmente aprova Lei.17/I/3/2005 nudar Loron Nasional Feto Timor Leste nebe rekomenda husi OPMT liu husi Segundu Kongresu Nasional Feto TL iha Junhu 2004 ba estadu Timor Leste hodi rekoñese no valoriza kontribuisaun feto TL iha luta ba ukun rasik an.

Rede Feto hanesan salurik ba 18 organizasaun feto hari komisaun organizadora ida atu bele komemora loron ida ne’e. Iha nivel nasional, Rede Feto halao workshop ida ho topiku “Haberan Feto Nia Direitus Liu Husi Politika Legislasaun”. Workshop ida ne’e halao iha loron 3 Novembru 2007, iha Salaun Memorial Hall - Farol. Maski monu iha loron feriadu, atividade ida ne’e hetan partisipasaun makaas husi governu, ONG no feto maluk sira husi distritu. Partisipa mos membru Parlemento Nasional, Ministru Ekonomia no Dezenvolvimento, Ministru Edukasaun, Ministra Solidaridade Sosial, Vice Minitra Saude no Adjunto Provedor Direitus Umanus.

Iha loron ida ne’e Rede Feto fo oportunidade ba feto maluk sira atu bele hato’o sira nia problema ba orgaun governu sira. Diskusaun interativu ne’e mos hanesan parte ida atu bele rezolve ba problema feto maluk sira liu-liu husi area rurais atu bele haberan feto nia direitu iha Timor Leste. Partisipante sira satisfeitu ho workshop ida ne’e tamba sira bele hetan informasaun direita husi orgaun governu ne’ebe sai orador iha workshop ida ne’e. Hatan ba problema feto maluk sira enfrenta hanesan dalan, sasan la folin no seluk tan, governu promete atu buka solusaun ba resolve problema iha base liu plano estrategia ba tinan lima. Iha programa ida ne’e mos hatudu kona ba musika no teatro.

Iha 2 Novembru 2007 kalan, Rede Feto mos halao debate interativu ida liu husi programa TVTL nian. ho topiku “Haberan Feto Nia Direitu liu Politika Legislasaun”. Ba debate ida ne’e, Rede Feto konvida Vice Presidente PN Nasional, Maria Paixao no Direitora Executiva Rede Feto, Ubalda Alves hanesan orador. Durante oras ida, Maria Paixao hanesan mos Presidente Grupu Feto Parlementu esplika kona ba situasaun feto Timor Leste nebe inferenta problema barak iha moris lor-loron relasaun ho sistema patriakal iha Timor Leste no saida mak Parlementu atu bele haberan direitu feto nian liu legislativa. Dialogo ne’e mos hetan pergunta barak husi telespektadores liu-liu mane sira relasaun ho problema kultura no uma laran. Iha Maliana, Rede Feto hamutuk Caucus Feto iha Politika distribui 2000 pamfletu kona ba historia Maria Tapo ba estudante no komunidade iha neba. Objectivu husi distribuisaun pamfletu ne’e para sira la bele haluha ho luta ne’ebe feto maluk sira husi Tapo. ***

No comments: